Een afwisselende wandeling op de grens van de provincies Henegouwen en Waals-Brabant. We starten vanuit het station te Edingen aan de rand van Picardisch Wallonië, om doorheen het Park van Edingen de ruime omgeving te verkennen. Wandel tussen boomgaarden, grote akkers met oude kasteelhoeves en de opgebroken spoorlijn 123 tussen Edingen en Braine-le-Comte.
Edingen en zijn park: 0km - 5km
Een stralende zon aan het begin van de herfst en bijgevolg de perfecte omstandigheden om op aanraden van een 'volger', Enghien/Edingen en zijn omgeving te verkennen. Deze stad gelegen in de provincie Henegouwen kan je gemakkelijk met de IC-trein bereiken vanuit Brussel, Kortrijk of Geraardsbergen.
We starten onze route vanuit het station van Edingen, vlakbij de taalgrens met het Vlaams-Brabantse Herne. Samen met Lettelingen/Petit-Enghien en Mark/Marcq, vormt Edingen/Enghien een Waalse faciliteitengemeente waar tot de Tweede Wereldoorlog zelfs overwegend Nederlandstalig werd gesproken. Aangezien deze stad zich vestigde aan de romeinse heirbaan Bavay-Asse, kende deze stad reeds een vroeg ontstaan met een rijke geschiedenis als gevolg. Niet alleen de Sint-Niklaaskerk, maar ook het stadspark of Het Park van Edingen zijn hiervan het bewijs.
Het Park van Edingen - een ommuurd domein van 182 ha waar sinds 1166 reeds een kasteel stond. Vernield door Boudewijn V van Henegouwen, duurde het tot het begin van de 13e eeuw vooraleer het kasteel herbouwd werd en de aangrenzende bossen ommuurd werden als een privé jachtdomein. Vanaf 1607 kwam het in handen van de Arenbergs - een bekende adellijke familie in België, die oorspronkelijk uit de Duitse Eifel kwam en het hertogdom Arenberg in hun bezit hadden. Buiten dit grote gebied in het westen van Duitsland en dit prachtig domein van Edingen, bezat deze familie nog een tientallen eigendommen in ons land die we vandaag de dag nog steeds kunnen bewonderen.
Daarbij zijn bijvoorbeeld het Arenbergpaleis in Brussel - nu het Egmontpaleis, het kasteel van Aigremont, kasteel van Arenberg te Heverlee, kasteel van Barbançon (Beaumont), kasteel van Beersel, kasteel van Beveren (Prosperpolder), kasteel van Bouchout, kasteel van Écaussinnes-Lalaing, kasteel Haultepenne te Gleixhe, kasteel van Loenhout, kasteel van Marche-les-Dames, kasteel van Mirwart, kasteel van Opprebais, toren van Rotselaar, kasteel van Vorselaar en het kasteel van Wisbecq. Maar ook het Meerdaalwoud, het Heverleebos en het Hallerbos maakte deel uit van hun bezittingen.
Tussen 1630 en 1665 liet de Vorsten van Arenberg er verschillende tuinen aanleggen die tot de mooiste van Europa behoorde. Zelfs Lodewijk XIV van Frankrijk aka 'de Zonnekoning' liet er in 1671 - op aanbeveling van zijn volnicht Anna van Montpensier - zijn landschapsarchitect André le Nôtre naartoe trekken om inspiratie op te doen voor het aanleg van de tuinen van Versailles.
Er waren verschillende fonteinen, waterpartijen, paviljoenen, triomfbogen, standbeelden, een Parnassusberg, een orangerie, een lovertheater, een maliebaan (middeleeuwse golf) met herberg, een motte met kunstmatige grot waarin namaakvogels floten en nog veel meer. Eigenlijk een beetje een pretpark van zijnen tijd, maar dan alleen voor vorsten en mensen van adel...
Bij het uitbreken van de Franse Revolutie en vooral de Slag bij Jemappes (1793) werd het domein geplunderd, waardoor de Arenbergs op de vlucht sloegen. Bij hun terugkeer was het kasteel in zo'n slechte staat dat het rond 1803 gesloopt werd, in opdracht van Lodewijk Engelbert van Arenberg. Dezelfde hertog die hier op 24 jarige leeftijd blind werd door een jachtongeval. Hier kwam per ongeluk afgevuurde hagel in zijn gezicht, waar hij zijn bijnaam 'de blinde hertog' aan dankt.
Pas onder het bemind van zijn zoon Prosper kende dit Park van Edingen een nieuwe opleving. De aanbouw van een nieuwe palmserre met exotische planten, waar hij in 1877 zijn collectie schonk aan Leopolds Koninklijke Serres van Laken.
François Empain die dit domein in 1913 in erfpacht nam om er een nieuw kasteel in Lodewijk XVI-stijl of het huidige kasteel van Edingen op te bouwen voor de Arenbergs. Naar aanleiding van de Eerste Wereldoorlog, waardoor alle bezittingen van de Arenbergs onder sekwester geplaatst werden - een vorm van in beslag nemen van een landsvijand dankzij hun Duitse afkomst - was François Empain genoodzaakt dit domein over te kopen in 1924.
Bij de aanleg van de snelweg A8/E429 werd een deel van het domein onteigend waardoor de familie Empain hun domein te koop stelde. Gelukkig werd dit in 1986 gekocht door de gemeente Edingen, waardoor dit prachtig park publiek toegankelijk werd. Het huidige park is nog steeds wilder dan het oorspronkelijk was, maar opnieuw kregen renaissance-barok tuinen plaats in dit bos. De Kapelletoren verstopt tussen wat bomen is het enige middeleeuwse overblijfsel, maar er zijn wel nog talrijke gebouwen aanwezig uit de 17de en 18de eeuw, zoals het Paviljoen van de Zeven Sterren dat in 2006 werd gerestaureerd, het Chinees paviljoen en de Slavenpoort (triomfboog) uit 1660 dat in 1725 werd verplaatst naar de huidige ingang van het park.
Kasteelhoeve van Warelles: 5km - 8km
We verlaten dit prachtige Park van Edingen naast de golfterreinen van Edingen om via Rue Noir Mouchon richting de kasteelhoeve van Warelles te trekken. Deze autoluwe landbouwstraat en tevens fietsknooppunt brengen ons door een glooiend landschap met grote akkers. Deze streek profileert zich als Picardisch Wallonië en is in het westen van de provincie Henegouwen gelegen, waar Edingen deel van uitmaakt. In tegenstelling tot de twee aangrenzende en sterk geïndustrialiseerde streken 'Borinage' en 'Centre', is dit landschap ontwikkeld tot traditioneel landbouwgebied en is bijgevolg groen gebleven.
Het tweede kenmerk van deze streek is het dialect 'Picard'. Een lokale taal afkomstig uit de Germaanse taal en het Latijn dat in delen van Frankrijk en België gesproken wordt. Net als vele dialecten wordt deze taal enkel nog door ouderen gesproken of mondeling doorgegeven aan de nieuwe generatie. Al slinkt het aantal mensen dat deze taal machtig is aanzienlijk.
Een typisch landschapskenmerk van Picardisch Wallonië zijn de vele historische kastelen en bijhorende kasteelhoeves. Dit getuigd ook het volgende punt op ons pad - Château de Warelles. Dit kasteel met hoeve geeft een authentiek beeld van de talrijke oude hoeves die deze streek herbergen. We nemen een pad door het weiland richting de snelweg A8/E429 met naastgelegen HSL1. De Belgische hogesnelheidslijn die Brussel via Rijsel met Parijs en Londen verbindt.
Oude spoorlijn 123 tussen Edingen & 's-Gravenbrakel: 8km - 10 km
Eénmaal over de snelweg en de hogesnelheidslijn brengt een smal pad ons verder doorheen deze grote akkers naar de grens van Braine-le-Comte ('s-Gravenbrakel). Dit pad of de oude spoorbedding van spoorlijn 123 bracht je tot 1988 van Geraardsbergen tot 's-Gravenbrakel. Anno 2022 kan je grote delen te voet of met de fiets verkennen om je autovrij tussen Edingen en 's-Gravenbrakel te verplaatsen. Wij haken vroeger af ter hoogte van het 's-Gravenbrakelse gehucht Stoquois, om langs verschillende boomkwekerijen aan de grens van de provincie Waals-Brabant te komen.
Een stukje Waals-Brabant: 10km - 14 km
Een landbouwweg en vervolgens Chemin Gallet brengen ons naar het gehucht Le Paradis. Een paradijs van boomgaarden, boomkwekerijen en vergezichten over deze Waals-Brabantse akkers, met in de verte het dorp Rebecq-Rognon (Roosbeek). De bergjes die we achter het dorp verschijnen zijn het resultaat van jaren ontginnen naar porfier in de grootste dagbouwgroeve van Europa vlakbij Quenast (Kenast).
Liggend in de Waalse Zennevallei vormen de deelgemeenten Quenast (Kenast), Bierghes (Bierk) & Rebecq-Rognon (Roosbeek) samen de gemeente Rebecq. Bovendien heeft Bierghes ook een grote groeve van porfier dat we later op ons pad nog tegen komen. Wanneer we opnieuw de snelweg A8/E429 en de hogesnelheidslijn via Rue Haute Folie oversteken, komen we op grondgebied van het dorp Wisbecq (Wisbeek). Gelegen tussenin de verschillende dorpen van Rebecq, behoort dit dorp echter tot de deelgemeente Saintes (Sint-Renelde) en bijgevolg tot de gemeente Tubize (Tubeke).
Petit-Enghien / Lettelingen : 14km - 17km
We verlaten Rue Haute Folie ter hoogte van de porfiergroeve van Bierghes (Bierk) om via een onverhard pad opnieuw de provincie Henegouwen binnen te wandelen. We steken via Chemin Du Cimetière het beekje Le Querton over, om na een hondertal meter naast het kerkhof van Petit-Enghien/Lettelingen uit te komen.
In deze deelgemeente van Enghien/Edingen kan je er de 18e eeuwse Sint Salvatorkerk vinden waar ze op 2de Pinksterdag de jaarlijkse processie van de Heilige Verlosser houden.
Het dorp dankt zijn naam aan "Klein-Ingen", wat naar Klein Edingen verwijst. Net zoals in het frans Enghien & Petit-Enghien of in het picard - Ingî & P'tit Ingî. Qua oppervlakte veel groter dan de kleine stad Enghien en blijkbaar de plaats waar de bekende wielrenner Eddy Merckx zijn eerste koers won op 1 oktober 1961, zo'n 61 jaar geleden. Al was geen enkel van ons toen al geboren ...
Oude spoorlijn 123 tussen 's-Gravenbrakel - Edingen: 17km - 19,3km
Wanneer we de dorpskern van Petit-Enghien via Rue de la Gayolle verlaten, komen we opnieuw aan de oude spoorlijn 123 waar we eerder deze dag al een stukje van beliepen.
Deze oude spoorlijn is ook hier veranderd in een smal pad, maar kende tot 1988 nog passage van passagierstreinen met mijnwerkers uit het Vlaams-Brabantse Pajottenland en richting de vele steenkoolmijnen in Wallonië trokken. De sporen werden reeds in 1989 opgebroken en is dus ondertussen grotendeels uitgegroeid tot een leuk verbinding tussen de twee steden Enghien/Edingen en Braine-le-Comte ('s-Gravenbrakel).
Hier en daar zijn er ontoegankelijke delen, net als een stuk van 200m waardoor we even dienen af te wijken van deze oude spoorlijn. Wanneer we de N7-Chaussée de Bruxelles oversteken en opnieuw op dit oude spoor wandelen, is dit pad veranderd in een beboste strook. Hier en daar kan je nog de oude kabelgoten van het sporennet vinden of andere spoorelementen in dit stukje autovrij pad dat ons opnieuw aan het station van Enghien/Edingen brengt.
Terug huiswaarts en genoten onder een stralende zon met ideale temperaturen van dit stukje Picardisch Wallonië, waar we zeker een andere streek trachten te verkennen.
